LEDLER HAKKINDA BÄ°LGÄ°

LED VE Ä°NSAN

Çok uzun zaman önce insanlar, yalnız gün ışığından (gündüz ışığından) yararlanabilmiÅŸlerdir. AteÅŸin keÅŸfi ile birlikte gündüzlerin dışında yapay ışıkla aydınlatmayı da öÄŸrendiler. Daha sonra yapay ışık olarak, meÅŸaleler, yaÄŸ lambaları ile aydınlık saÄŸladılar. YaÄŸ lambası, meÅŸale ve mum 19. yy ortalarına kadar gözde ışık kaynakları oldu.

1870'lerde Edison'un Flamanlı lambayı geliÅŸtirmesiyle aydınlatmada yeni bir çığır açılmış oldu. 20. Yüzyılda Floresan Lambalar deÅŸarj esaslı lambalar hayatımıza girdi. GeçtiÄŸimiz asrın sonunda katı halde ve yarı iletken yapıda LED lambalar aydınlatmada yapay ışık kaynağı olarak yerini almaya baÅŸlayacağının sinyallerini verdi.

 LED YAPAY IÅžIK ÜRETÄ°MÄ°

Temel olarak elektrik enerjisini ışığa çevirmek için 3 yöntem kullanılır. Isıtma yöntemi, düÅŸük ve yüksek basınçlı metal buharlı ortamda deÅŸarj yöntemi ve uyarılma ile ışık verme (Luminescence) sistemleridir.

a)     Isıtma Yöntemi;Bir flaman yapısı üzerinden Elektrik akımı geçirilerek flamanın ısınması saÄŸlanır ve akkor hale gelen flamanın yaydığı görülebilir ışık kullanımımıza sunulur. Örnek, akkor lambalar ve halojen lambalardır.

b)     Gaz DeÅŸarjı;Havası boÅŸaltılmış ve metal buharı ilave edilmiÅŸ bir tüp içerisinde iki Elektrot vasıtasıyla bir gerilim uygulanarak, metal buharı üzerinden geçen akımın meydana getirdiÄŸi ark'ın yaydığı görülebilir ışık aydınlatmada kullanılır. Örnek, Civa buharlı lambalar, Metal Halide lambalar, sodyum buharlı lambalar.

c)     Uyarma ile ışıma yöntemi (Luminescence); Elektrik Enerjisini doÄŸrudan ışığa çeviren bir yöntem olarak katı bir yapı içersinde Elektronların uyarımı ile görülebilen ışık elde edilebilinir (Electroluminescense). Örnek, LED lambalar.

IÅžIK YAYAN DÄ°YOTLAR 

LED, Ä°ngilizcede Light Emitting Diodes kelimelerinin kısaltılarak, bu ürünün jenerik adı haline gelmiÅŸ söyleniÅŸidir. Bir LED yongası yapı itibarı ile N ve P tipi yarıiletken katmanlar arasına sandviç edilmiÅŸ aktif katman tabakasından ve bunların elektriksel baÄŸlantılarından oluÅŸan opto elektronik bir üründür. LED'ten doÄŸru yönde bir akım geçirildiÄŸinde elektronlar aktif katmanı uyarır ve aktif katmanda ışık üretilir. Üretilen ışık doÄŸrudan veya reflektörden yansıma ile pencere katmanından yayılır.

LED'ler aktif katmanın metaryel yapısına baÄŸlı olarak görülebilir ışık tayfının belirli bir bölümünde ışık yayarlar. BaÅŸka bir deyiÅŸle tek renk ışık üretilir ve aktif katmanda kullanılan materyal LED ışığının rengini belirler.Yüksek seviyede ışık veren renkli LED'lerde aktif katman olarak farklı materyaller kullanılır (GaAs, Gap, GaN, AlInGaP ve InGaN). LED'lerle beyaz ışık üretmek iki yöntemle mümkündür. Bunlardan birincisi; kırmızı, yeÅŸil ve mavi üç adet LED yongasını bir kılıf içersinde kullanarak beyaz ışığı elde etmektir. Ä°kinci yöntem ise mavi LED yongasında üretilen ışığın bir fosfor tabakasını uyararak beyaz ışık üretilmesidir.

Åžekil olarak çeÅŸitli ebatlarda, radyal biçim baÅŸta olmak üzere çok çeÅŸitli yapılarda kılıflandırılırlar. Normal baskı devreler için pin ayaklı üretildikleri gibi, SMT (yüzey montaj teknolojisi) ve doÄŸrudan baskı devre üzerine montajlı (on board) biçimlerde üretimleri ticari olarak piyasaya sürülmektedir.

LEDLERÄ°N ÖZELLÄ°KLERÄ° VE SAÄžLADIÄžI FAYDALARI

• Tek renk ışık kaynağı (dar bantlı): Işık istenilen dalga boyunda olduÄŸu için renk filtresi, prizma gibi renk ayrıştırıcılara ihtiyaç yoktur. ÖrneÄŸin kırmızı trafik lambasında 617 nm dalga boyunda kırmızı LED lerde üretilen ışığın tamamı kullanılır. Oysa akkor lambalarda üretilen ışığın mavi ve yeÅŸil bileÅŸenleri bastırılarak sadece kırmızı bileÅŸeni kullanılır. 75 W akkor lamba yerine 8-10W LED dizini kullanılarak %80 enerji tasarrufu saÄŸlanır.
• Led ler, Çok küçük ışık kaynağı (birkaç mm 2 ): Küçük ebatlı armatürler geliÅŸtirilir, ışık kolayca yönlendirilebilir.
• Led ler, Tasarımcılara geniÅŸ ve kolay kullanım imkânları.
• Led ler, Hızlıdır, 200 ns içinde ışık vermeye baÅŸlar.
• LED ler Ekomik Güç Tüketimi bulunmaktadır.